Bitki ve hayvan kaynaklı atıklara "organik atık" adı verilir. Evlerden ve işyerlerinden toplanarak çöp alanlarına taşınan atıkların önemli bir bölümü organik atıklardır. Organik atıklar, doğada mikroorganizmalar yardımıyla kolayca bozunarak temel bileşenlerine ayrılır. Organik atıkların biriktirilip ara sıra karıştırılarak kontrollü olarak bozunmaları sağlandığında, bitkiler için çok zengin bir gübre elde edilebilir.

Örneğin;

  • Meyve ve sebze atıkları

  • Hayvan gübreleri

  • Buğday samanı

  • Arpa samanı

  • Çavdar samanı

  • Ziraat atıkları

  • Çimen

  • Dökülmüş ağaç yaprakları organik atık kapsamına girer.


Organik Atık Nasıl Oluşur?


Kompost organik esaslı atıkların oksijenli veya oksijensiz ortamda ayrıştırılması suretiyle üretilen üründür. Kompost farklı tekniklerle üretilir. Açık alanda veya makine ile yapılabilir. Organik atıklar düzenli depolama alanlarında organik materyallerin çürümesi sonucu oluşan metan gazından elektrik enerjisi üretilir.


Organik Atıkların Kullanım Alanları 


Bu atıklar; okullar, oteller ve restoranlar gibi kurumsal yapılar tarafından üretilmektedir. Buralarda üretilen atık miktarları, çok daha yüksektir ve küçük ölçekli işletmelerdeki kullanımı için potansiyeli iyidir.


  • Kanalizasyon sularının büyük ölçekli arıtılması ve gübre ve enerji kaynağı  olarak kullanımı için yöntemler bulunmaktadır. Biyogaz ve sıvı gübre üretmek için en sık kullanılan yöntem, anaerobik arıtmadır. Kompost tuvalet (dışkıyı gübreye dönüştüren sistem), insan dışkı atıklarını zengin kompostlara dönüştürmeyi kolaylaştırmaktadır.


  • Hayvan kalıntısı nadiren israf edilmektedir. Bu verimli kalıntılar, sık sık doğrudan yakma (kurutmadan sonra) yoluyla ya da metan gazı üretmek için çürüme yoluyla araziye doğrudan uygulanan gübre ya da enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır.


  • Tarımsal Kalıntılar. Bu atıklar; mısır sapları, pirinç çeltiği ve yaprak vb. gibi ürünlerin işlenmesinden sonra kalmaktadır. Bu atıkların, açık ateşte basit yakmadan yakıt kaynağı olarak kullanan karmaşık enerji üretim süreçlerine kadar değişiklik gösteren çok çeşitli uygulamaları bulunmaktadır.


Organik Atıklar  Geri Dönüştürülebilir mi?


Organik atıklar diğer atıklardan ayrı olarak kahverengi biriktirme ekipmanında toplanır. Ev/işyeri bahçesinde geri kazanıma tabi tutulur. Belediyeye teslim edilir. Belediyeler tarafından lisanslı geri dönüşüm tesisine gönderilir.

Organik atıklar kompost yöntemleri ile kolayca toprağa döner. Kompostlaştırma organik atıkların içinde bulunan mikroorganizmalar tarafından bileşenlerine ayrıştırılmasıdır. Kompostlaştırma sonunda mineral yönünden zengin, toprağı çok verimli bir hale getirecek katı bir madde elde edilir. Kompost her yerde yapılabilir. 


Organik Atıklar Nasıl Değerlendirilir? 


Organik atıkların geri dönüşüm sayesinde yeniden değerlendirilip biyokütle enerjisi olarak kullanılması mümkündür. Bu sayede geri dönüşüm ile enerji üretilebilir. Mısır, ağaç, buğday bitkileri, yosunlar, meyve ve sebze atığı gibi tüm biyoçöpler, hayvan dışkıları,  gübre ve sanayi atıkları biyogaz üretiminde kullanılır. Bu organik üretim sonucunda geriye kalan sıvı-katı kısım ise gübre olarak değerlendirilir.



Yazar: Meltem Arca