Dünyaya verdiğimiz zarar her geçen gün katlanarak artıyor. Yaşanabilir doğal çevreyi ve canlı yaşamını tehdit eden bu duruma müdahale edebiliriz. Aslında harekete geçmediğimiz her an bizim aleyhimize işliyor. Geleceğimizi riske atmamak ve bizden sonraki nesillere yaşanabilir bir çevre bırakmak için bazı alışkanlıklarımızı değiştirmenin zamanı geldi! Sürdürülebilir bir dünya için ihtiyaçlarımızı karşılarken sürdürülebilir ürünler tercih edebiliriz. Kullanmayı alışkanlık haline getirdiğimiz her ürünün sürdürülebilir alternatiflerini bulmak mümkün. Sürdürülebilir ürün nedir, bir ürünün sürdürülebilir olduğu nasıl anlaşılır, sürdürülebilir ürünler nelerdir, gibi sorular aklınızda sıralanmaya başladıysa cevapları yazımızın devamında bulabilirsiniz. 

Üretim sürecinde ekonomik ve kalite standartlarının yanı sıra çevresel ve sosyal faktörlerin de ön planda tutularak inovatif yaklaşımlar ile üretilen ürünlere sürdürülebilir ürün denir. İnovatif yaklaşımlarla iyileştirilen ürünler de sürdürülebilir ürün kategorisinde yer alır. Örneğin; üretim aşamasında çevresel ve sosyal faktörler dikkate alınmaksızın üretilmiş olan bir kumaşın atık durumundaki parçalarının hemen doğaya karışmasını engellemek ve bir süre daha kullanılmasını sağlamak için söz konusu atık kumaşlardan elde edilen ürünler de sürdürülebilir üründür. 

Sürdürülebilir bir yaşam için doğal çevreyi hem doğrudan hem de dolaylı yollardan korumamız gerekiyor. Daha az atık çıkarmak, doğal kaynakları bilinçli kullanmak ve enerji tüketimini azaltmak gibi doğrudan yaptığımız eylemlerin yanı sıra günlük ihtiyaçlarımızı karşılarken sürdürülebilir ürünler tercih etmemiz de doğal çevrenin korunmasında önemli bir role sahiptir. Sürdürülebilir ürünlerin üretim sürecindeki her aşama doğa ile bir uyum içerisinde gerçekleştirilir. Sürdürülebilirliğin 3 temel bileşeni vardır. Bunlar:

• Çevreyi koruma

• Ekonomik büyüme

• Sosyal gelişim

Bir ürünün sürdürülebilir olması için bu bileşenlerin ürünün tasarım, üretim ve dağıtım sürecine entegre edilmesi gerekiyor.  

Sürdürülebilir Ürün Etiketi Nedir?

Sürdürülebilir ürün etiketi, bir ürünün veya hizmetin çevresel performans kriterlerine uygun olup olmadığını tanımlayan işarettir. Ürünün ya da hizmetin çevresel olarak tercih edilebileceğini gösteren sürdürülebilir ürün etiketi ürünün ambalajında, katalog ve e-kataloglarda yer alıyor. Bu işaret sayesinde söz konusu ürün hakkında kolay ve hızlı bir şekilde bilgi sahibi oluruz. Sürdürülebilir ürün etiketini ifade etmek için ekolojik etiket ve eko-etiket terimleri de kullanılıyor. Ecolabel olarak bilinen uygulama güven sağlayan önemli bir göstergedir. Ürünlerin sürdürülebilirliğini belirten bu etiket, kar amacı gütmeyen çevre kuruluşları, özel sektör kuruluşları ve devlet kurumları tarafından yönetilebilir. Sürdürülebilir ürün etiketleri, tek özellikli veya çok özellikli olabiliyor. Tek özellikli etiketler ürünün yaşam döngüsüne veya sadece 1 çevresel soruna odaklanır. Çok özellikli etiketler ise ürünün üretim aşamasından bertaraf edilmesi aşamasına kadar olan tüm yaşam döngüsünü, kimyasal kullanımını, geri dönüştürülmesini ve birden fazla çevresel konuyu kapsar. 

Sürdürülebilir Ürün Etiketi Nasıl Alınır?

Eco etiket sistemi tüm dünyada ve Türkiye’de yaygınlaşmaya başladı. Ülkemizde eko etiket uygulaması resmi olarak 2017 yılının sonlarında başlamıştır. Finansmanı Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından sağlanan sürdürülebilir ürün etiketi sisteminin yürütülmesi Türkiye’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından gerçekleştiriliyor. 

Sürdürülebilir ürün etiketi almak için söz konusu ürünlerin bir takım testlerden geçirilmesi gerekiyor. Bu testler Eurolab laboratuvarları tarafından yapılıyor. Testleri başarı ile geçen ürünler Eurolab sertifikası almaya hak kazanır ve bu sertifika Türcert tarafından verilir. 

Tüketicilere ürünleri hakkında bilimsel temelli ve doğru bilgiler sunmak isteyen üreticiler, hizmet sağlayıcılar, imalatçılar, ithalatçılar, ihracatçılar, perakende ve toptan satıcılar sürdürülebilir ürün etiketine başvurabiliyor.  

Sürdürülebilir Ürün Örnekleri Nelerdir?

Kullandığımız birçok ürün hiç şüphesiz hayatımızı kolaylaştırıyor. Ancak bu ürünlerin büyük çoğunluğu doğaya zarar veriyor. Günlük rutinlerimizi kolaylaştıran ürünlerin sürdürülebilir alternatiflerine ulaşmak artık çok kolay. Sürdürülebilirliğe önemli ölçüde katkı sağlayan sürdürülebilir ürünlerden bazıları şunlardır: 

• Yeniden kullanılabilen bez alışveriş torbaları

• Bez saklama keseler

• Balmumu saklama ürünleri

• Yeniden kullanılabilen bez kahve filtresi

• Çelik, cam ve bambu pipetler

• Cam ve çelik su mataraları

• Kabak lifi

• Doğa dostu giysiler

• Organik ve doğal cilt bakım ürünleri

• Çevre dostu diş fırçası ve diş macunu

• Menstrual kap

• Yıkanabilir makyaj temizleme pedi

• Şarj edilebilir piller

• Sensörlü musluk başlığı

• Su tasarruflu duş başlığı

• LED ampuller

• Su tasarruflu klozet

• Güneş enerjili saat

• E- kitap okuyucu

• Yeniden kullanılabilir akıllı defter

• Doğal temizlik ürünleri

• Doğa dostu çamaşır deterjanı

• Çamaşır kurutma topları

Tekstil Sektöründe Sürdürülebilir Ürünler

Tekstil sektörü hem atık bakımından hem de doğal kaynakların tüketilmesi ve kirletilmesi bakımından doğal çevreye en fazla zarar veren sektörlerden biridir. Fakat bu durum toplumun büyük çoğunluğu tarafından bilinmiyor. Su kaynaklarımızı kirleten en büyük 2. faktör tekstil sektörüdür. Satın aldığımız 1 tişörtün üretimi için yaklaşık olarak 2700 litre, kot pantolon için yaklaşık olarak 7000 litre su kullanılıyor. 1 kişinin günlük kullandığı su miktarı yaklaşık 228 litre olarak hesaplanmıştır. 1 tişört üretmek için 1 kişinin 11 gün kullanabileceği su harcanıyor. Fazladan aldığımız sadece 1 tişört ile 11 günlük suyu gelecekten alıyoruz. Bir kıyafetin ortalama kullanım süresi 3 yıldır. Aldığımız kıyafetleri uzun süre kullanmak bile doğal kaynaklarımızı korumaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra sürdürülebilir tekstil ürünleri kullanarak da doğal çevreyi korumaya yardımcı olabiliriz. Tekstil sektöründe tercih edilebilecek sürdürülebilir ürünler şunlardır:

• Pamuk ve organik pamuktan elde edilen ürünler

• Kenevir liflerinden üretilen ürünler

• Hammaddesi soya, bambu ve mantar olan ürünler

• İpek ve kaşmirden üretilen ürünler 

• Geri dönüştürülmüş hammaddelerden elde edilen ürünler

• İleri dönüştürülmüş ürünler

• Vintage ürünler

• 2. el ürünler

Kozmetik Sektöründe Sürdürülebilir Ürünler

Kozmetik sektörünün doğal çevreye en büyük zararı ambalaj atıklarından kaynaklanır. Ayrıca kozmetik ürünlerin üretiminde kullanılan petrokimyasal ürünler, paraben, sodyum lauril sülfat, formaldehit ve pigmentasyon boyaları da doğaya zarar veriyor. Kullanmayı alışkanlık haline getirdiğimiz birçok bakım ve kozmetik ürünleri ile farkında olmadan doğaya zarar veriyoruz. Hem sağlığımızı hem de doğal çevreyi korumak için kullanabileceğimiz sürdürülebilir ürünler şunlardır:

• Temiz içerikli bakım ürünleri

• Doğal hammaddelerden elde edilen uçucu yağlar 

• Katı şampuan ve katı saç kremi

• Bambu diş fırçası

• Diş macunu tabletleri ve doğal içerikli diş macunu

Beslenme Sektöründe Sürdürülebilir Ürünler

Beslenme sektörü de maalesef doğal çevreye zarar veriyor. Tükettiğimiz gıdaların üretim aşamasından başlayarak tüketim aşamasına kadar geçen her süreçte doğaya zarar veriyoruz. Üretim miktarını artırmak için kullanılan kimyasal gübreler topraklarımızı ve doğal kaynaklarımızı zehirliyor. Oysa ki kimyasal gübre kullanmadan da üretim yapmak mümkün. Doğal ve organik tarımı desteklemek için doğal ve organik gıda maddelerini tercih edebiliriz. Bunun yanı sıra et ağırlıklı beslenme modeli yerine sebze ve baklagil ağırlıklı beslenme modelini seçebiliriz. Beslenme sektöründe tercih edebileceğimiz sürdürülebilir ürünler şunlardır:

• Doğal ve organik kuru gıdalar

• Zeytinyağı 

• Kurutulmuş doğal sebze ve meyveler

• Katkı maddesi içermeyen besinler

• Bitki çayları ve kombu çayı

• Artizan üretim ile üretilen gıdalar

Dekorasyon Sektöründe Sürdürülebilir Ürünler

Dekorasyon, yaşam alanlarımıza huzur ve bütünlük katan önemli faktörlerdendir. Ev ve işyerlerinin dekorasyonunda sürdürülebilir ürünler kullanmak hem doğal çevreyi korumamıza hem de daha huzurlu hissetmemize yardımcı oluyorr. Dekorasyon için tercih edebileceğimiz sürdürülebilir ürünler şunlardır:

• El yapımı ürünler

• Seramik, cam ve porselen ürünler

• Bambu ve ahşap ürünler

• Soya mumu

Mutfak Sektöründe Sürdürülebilir Ürünler

Farkında olmasak da evlerin en kalabalık alanları mutfaklardır. Mutfakta kullandığımız araç, gereç ve ürünleri sürdürülebilir alternatiflerinden tercih ederek doğayı korumaya yardımcı olabiliriz. Sürdürülebilir sofra ve mutfak ürünleri şunlardır:

• Porselen, cam ve seramik ürünler

• Bambu, cam ve çelik pipetler

• Ahşap servis kaşıkları

• Hindistan cevizi kaseleri

• Kumaş saklama keseleri

• Balmumu saklama ürünleri

• Mermer ürünler

• Yıkanabilir kahve filtresi

• Kabak lifi 

• Doğal içerikli bulaşık deterjanı

Sürdürülebilir Malzemeler Nelerdir?

Sürdürülebilir ürün tasarımı yapılmasını kolaylaştıran en önemli faktör, sürdürülebilir malzemedir. Bir malzemenin sürdürülebilir olarak ifade edilebilmesi için; üretim aşamasında doğaya zarar vermemesi, geri dönüştürülebilir olması, ileri dönüştürülmüş olması veya doğada kolay çözünür özellikte olması gerekir. Pamuk, keten, kenevir, ipek, mantar, bambu, cam, ahşap, soya ve biyoplastik sürdürülebilir malzemeler arasında yer alır. 

Sürdürülebilen Ürünlerin Avantajları Nelerdir?

Sürdürülebilir ürünler hiç şüphesiz doğal çevrenin korunmasına katkı sağlıyor. Kullanım ömrü uzun olduğu için bütçe tasarrufu yapmamıza da yardımcı oluyor. Bunların yanı sıra sürdürülebilir ürün üretmenin sağladığı avantajlar şu şekilde sıralanabilir:

• Marka imajını geliştirmeye ve rekabette üstünlük sağlamaya yardımcı olur.

• Maliyetleri düşürür.

• Verimliliği ve kar marjını artırır.

• Devlet teşviklerinden yararlanılmasına yardımcı olur.

• Orta ve uzun vadede şirketlerin performansını artırır.